Hạch toán tài sản cố định hữu hình – Trong hoạt động sản xuất kinh doanh tài sản cố định hữu hình (TSCĐGHH) thường xuyên có những biến động lúc tăng nhưng có lúc lại giảm tài sản cố định hữu hình. Cùng kế là một trong những bộ phận quan trọng góp phần đáp ứng nhu cầu sản xuất của doanh nghiệp.
1. Hạch toán tài sản cố định hữu hình tại các bộ phận sử dụng và phòng kế toán
Tại các bộ phận sử dụng
– Trong bất kỳ trường hợp nào cũng phải có chứng từ hợp lý, hợp lệ để chứng minh cho nghiệp vụ kinh tế phát sinh tại các bộ phận sử dụng
– Từ những chứng từ của TSCĐHH, bộ phận sử dụng ghi vào sổ tài sản của đơn vị. Quyển sổ này theo dõi chi tiết từng tài sản của bộ phận sử dụng. Mỗi một loại TSCĐHH được theo dõi trên một sổ hay một số trang sổ và ghi chi tiết đầy đủ các số liệu. Sổ này là căn cứ để bộ phận sử dụng xác định được giá trị những tài sản hiện có và đồng thời cũng là căn cứ để bộ phận kế toán tiến hành hạch toán tài sản cố định hữu hình của doanh nghiệp.
Tại phòng kế toán
Để quản lý tốt TSCĐHH của doanh nghiệp thì kế toán phải phản ánh, theo dõi chặt chẽ đầy đủ mọi trường hợp biến động. Kế toán phải lưu giữ đầy đủ các chứng từ, biên bản.Tất cả các biên bản như: biên bản giao nhận tài sản cố định hữu hình , biên bản đánh giá lại TSCĐHH… đều có một bản lưu giữ tại phòng kế toán và có chữ ký xét duyệt
Hạch toán chi tiết TSCĐHH được tiến hành các bước như sau:
– Đánh giá số hiệu cho TSCĐHH
– Lập thẻ TSCĐHH hoặc vào sổ chi tiết TSCĐHH theo từng đối tượng tài sản. Thẻ TSCĐHH được lập dựa trên cơ sở hồ sơ kế toán TSCĐHH.
Thẻ này nhằm mục đích theo dõi chi tiết từng tài sản của doanh nghiệp, tình hình thay đổi nguyên giá và giá trị hao mòn đã trích hàng năm của từng tài sản. Ngoài ra kế toán cũng theo dõi TSCĐHH trên.
Sổ chi tiết TSCĐHH, mỗi một sổ hay một số trang sổ được mở, theo dõi một loại TSCĐHH. Sổ chi tiết này là căn cứ để lập bảng tổng hợp chi tiết và phải cung cấp được các thông tin cho người quản lý về tên, đặc điểm, tỷ lệ khấu hao một năm, số khấu hao TSCĐHH tính đến thời điểm ghi giảm TSCĐHH, lý do ghi giảm TSCĐHH. Song song với việc hạch toán chi tiết, kế toán tiến hành tổng hợp TSCĐHH để đảm bảo tính chặt chẽ, chính xác trong hoạt động quản lý TSCĐHH và tính thống nhất trong hạch toán tài sản cố định hữu hình.
2. Hạch toán tăng tài sản cố định (biến động tăng)
TSCĐHH của doanh nghiệp tăng do rất nhiều nguyên nhân như được cấp vốn, mua sắm, xây dựng…
a. TSCĐHH được cấp (cấp vốn bằng TSCĐHH) được điều chuyển từ đơn vị khác hoặc được biếu tặng ghi:
Nợ TK 211: TSCĐHH
Có TK 411: nguồn vốn kinh doanh
b. Mua TSCĐHH dùng vào hoạt động sản xuất kinh doanh hàng hoá dịch vụ chịu thuế giá trị gia tăng theo phương pháp khấu trừ.
– Căn cứ vào chứng từ kế toán ghi tăng nguyên giá
Nợ TK211: nguyên giá TSCĐHH
Nợ TK 1332: thuế VAT được khấu trừ
Có TK 331, 111, 112: giá thanh toán
– Kết chuyển nguồn vốn đầu tư bằng nguồn vốn chủ sở hữu
+ Nếu đầu tư bằng quỹ đầu tư phát triển, nguồn vốn xây dựng cơ bản
Nợ TK 414: quỹ đầu tư phát triển
Nợ TK 441: nguồn vốn đầu tư xây dựng cơ bản
Có TK 411: nguồn vốn kinh doanh (hạch toán tài sản cố định hữu hình)
+ Nếu đầu tư bằng nguồn vốn khấu hao cơ bản:
Có TK 009
+ Nếu đầu tư bằng nguồn vốn kinh doanh thì không phải kết chỉnh nguồn vốn
c. Mua TSCĐHH cần thời gian lắp đặt trước khi đưa vào sử dụng:
– Bút toán 1:giá trị tài sản mua
Nợ TK 2411: chi phí thực tế
Nợ TK1332: thuế VAT được khấu trừ
Có TK 111, 112…: giá trị tài sản
– Bút toán 2: chi phí lắp đặt (nếu có)
Nợ TK 2411 Nợ TK 133 Có TK 111, 112, 331…
– Bút toán 3: hoàn thành bàn giao đưa vào sử dụng
Nợ TK 211
Có TK 2411
+ Kết chuyển nguồn vốn
Nợ TK 414, 441, 431
Có TK 411
d. Nhận vốn góp liên doanh của các đơn vị khác bằng TSCĐHH:
Căn cứ giá trị tài sản được các bên tham gia liên doanh đánh giá và các chi phí khác( nếu có), kế toán tính toán nguyên giá của TSCĐHH và ghi sổ:
Nợ TK 211: nguyên giá TSCĐHH
Có TK 411: giá trị vốn góp
e. Nhận lại TSCĐHH trước đây đã góp vốn liên doanh với đơn vị khác, căn cứ vào giá trị TSCĐHH do hai bên liên doanh đánh giá khi trao trả để ghi tăng TSCĐHH và ghi giảm giá trị góp vốn liên doanh
Nợ TK 211: nguyên giá( theo giá trị còn lại)
Có TK 222: vốn góp liên doanh (hạch toán tài sản cố định hữu hình)
g. TSCĐHH thừa phát hiện trong kiểm kê
– Nếu TSCĐHH thừa do nguyên nhân chưa ghi sổ, kế toán phải xác định nguyên nhân thừa. Nếu xác định được thì tuỳ từng trường hợp để ghi sổ
– Nếu không xác định được nguyên nhân, kế toán ước tính giá trị hao mòn, nguyên giá sau đó ghi vào tài sản thừa chờ xử lý số liệu
Nợ TK 211: nguyên giá
Có TK 2141: giá trị hao mòn
Có TK 3381: giá trị còn lại
h. Khi có quyết định của Nhà nước hoặc của cơ quan có thẩm quyền về đánh giá tài sản và phản ánh số chênh lệch do đánh giá lại vào sổ kế toán ghi:
Nợ TK 211: TSCĐH
Có TK 412: chênh lệch đánh giá lại tài sản (số chênh lệch tăng nguyên giá)
3. Hạch toán giảm tài sản cố định (biến động giảm)
TSCĐHH của doanh nghiệp giảm do nhiều nguyên nhân khác nhau như: nhượng bán, thanh lý, đem góp vốn liên doanh…Tuỳ theo từng trường hợp cụ thể kế toán sẽ phản ánh vào sổ sách cho phù hợp
a. Nhượng bán TSCĐHH:
TSCĐHH nhượng bán thường là những TSCĐHH không cần dùng hoặc xét thấy sử dụng không có hiệu quả. Khi nhượng bán TSCĐHH phải làm đầy đủ các thủ tục. Căn cứ vào tình hình cụ thể, kế toán phản ánh các bút toán sau:
– Bút toán 1: ghi giảm TSCĐHH( xoá sổ)
Nợ TK 2141: giá trị hao mòn luỹ kế
Nợ TK 811: giá trị còn lại
Có TK 211: nguyên giá (hạch toán tài sản cố định hữu hình)
– Bút toán 2: chi phí nhượng bán
Nợ TK 811: tập hợp chi phí nhượng bán
Nợ TK 133: thuế VAT đầu vào( nếu có)
Có TK 111, 112, 331…
– Bút toán 3: thu về nhượng bán
Nợ TK 111, 112 , 131: tổng giá thanh toán
Có TK 711: doanh thu nhượng bán
Có TK 3331: thuế VAT phải nộp
b. Thanh lý tài sản cố định hữu hình
TSCĐHH thanh lý là những TSCĐHH hư hỏng, không thể tiếp tục sử dụng được, lạc hậu về mặt kỹ thuật hoặc không phù hợp với nhu cầu sản xuất kinh doanh mà không thể nhượng bán được
– Trường hợp TSCĐHH thanh lý dùng vào hoạt động sản xuất kinh doanh ghi:
+ Bút toán 1: xoá sổ TSCĐHH
Nợ TK 214: phần giá trị hao mòn
Nợ TK 811: giá trị còn lại
Có TK 211: nguyên giá (hạch toán tài sản cố định hữu hình)
+ Bút toán 2: số thu hồi về thanh lý
Nợ TK 111, 112: thu hồi bằng tiền
Nợ TK 152: thu hồi bằng vật liệu nhập kho
Nợ TK 131, 138: phải thu ở người mua
Có TK 3331: thuế VAT phải nộp
Có TK 771: thu nhập về thanh lý
+ Bút toán 3: tập hợp chi phí thanh lý
Nợ TK 881: chi phí thanh lý
Nợ TK 133: thuế VAT đầu vào
Có TK 111, 112, 331, 334…
– Trường hợp thanh lý TSCĐHH dùng vào hoạt động phúc lợi, ghi:
Nợ TK 4313: giá trị còn lại
Nợ TK 214: giá trị hao mòn luỹ kế
Có TK 211: nguyên giá
c. Mang TSCĐHH đi góp vốn liên doanh
Những tài sản gửi đi góp vốn liên doanh với đơn vị khác không còn thuộc quyền quản lý và sử dụng của đơn vị.
Giá trị vốn góp được xác định bởi giá trị thoả thuận giữa doanh nghiệp và đối tác hoặc giá trị do hội đồng định giá TSCĐHH. Khi đó phát sinh chênh lệch giữa giá trị vốn góp và giá trị còn lại( nguyên giá) của TSCĐHH
Nợ TK 222(128): giá trị vốn góp
Nợ TK 2141: giá trị hao mòn
Nợ (có) TK 412: chênh lệch dođánh giá lại
Có TK 211: nguyên giá TSCĐHH (hạch toán tài sản cố định hữu hình)
d. Chuyển TSCĐHH thành công cụ dụng cụ
Những TSCĐHH có nguyên giá dưới 5.000.000đồng không đủ tiêu chuẩn là TSCĐHH, theo quy định phải chuyển sang theo dõi, quản lý và hạch toán như công cụ dụng cụ đang dùng, ghi:
– Nếu giá trị còn lại của TSCĐHH nhỏ, kế toán tính hết một lần vào chi phí kinh doanh căn cứ vào bộ phận sử dụng TSCĐHH
Nợ TK 627, 641, 642: giá trị còn lại
Nợ TK 2141: giá trị hao mòn
Có TK 211: nguyên giá
– Nếu TSCĐHH còn mới, chưa sử dụng, kế toán ghi:
Nợ TK 1531: nếu nhập kho
Nợ TK 1421: nếu đem sử dụng
Có TK211: nguyên giá TSCĐHH
e. TSCĐHH thiếu phát hiện trong kiểm kê
Căn cứ vào biên bản kiểm kê TSCĐHH và kết luận của hội đồng kiểm kê để hạch toán chính xác lập thời theo từng nguyên nhân cụ thể:
– Trường hợp chờ quyết định sử lý
Nợ TK 2141: hao mòn TSCĐHH
Nợ TK 1381: tài sản thiếu chờ sử lý
Có TK 211: nguyên giá (hạch toán tài sản cố định hữu hình)
– Trường hợp có quyết định sử lý ngay
Nợ TK 214: giá trị hao mòn
Nợ TK 1381: giá trị thiếu chờ sử lý
Nợ TK 411: ghi giảm vốn
Nợ TK 811: chi phí
Có TK 211: nguyên giá
g. Đem TSCĐHH đi cầm cố
Nợ TK 144: ký cược, ký quỹ
Nợ TK 214: hao mòn
Có TK 211: nguyên giá
Trên đây Kế toán Việt Hưng có hạch toán tài sản cố định hữu hình hy vọng rằng sẽ cung cấp thông tin hữu ích cho các bạn nhà kế. Chúc các bạn thành công trong chặng đường sự nghiệp của mình.